Είναι η μεταφορά γνώσης και εμπειρίας από απόσταση για την καλύτερη παροχή ιατρικής φροντίδας στο απομακρυσμένο σημείο, δια τηλεπικοινωνιακών μέσων.
Χρειάζονται δύο σταθμοί: Ο σταθμός υποστήριξης με το γιατρό ή τους γιατρούς που διαθέτουν τις εξειδικευμένες γνώσεις και την εμπειρία και ο σταθμός που εξυπηρετείται, στον οποίο βρίσκεται γιατρός που δεν διαθέτει αυτές τις γνώσεις και την εμπειρία (αγροτικό ιατρείο) ή ακόμη και άτομο που δεν ανήκει στον υγειονομικό χώρο (αξιωματικός ποντοπόρου πλοίου).
Συνηθίζεται να θεωρείται τηλεϊατρική η μετάδοση κάποιου στοιχείου παραπάνω από τη φωνή, όπως δεδομένα, εικόνα, ή κάποιο βιοσήμα (π.χ. ηλεκτροκαρδιογράφημα).
Βασικό χαρακτηριστικό της τηλεϊατρικής είναι η απόσταση. Όμως η απόσταση δεν είναι δεδομένο πως πρέπει να είναι μεγάλη. Μπορεί να ενώνει δύο τμήματα του ίδιου νοσοκομείου, δύο κτίρια του ίδιου οικοδομικού τετραγώνου, δύο πόλεις, δύο νησιά ή δύο ηπείρους. Μπορεί η απόσταση να είναι σχετικά μικρή και εν τούτοις η τηλεϊατρική να εξυπηρετεί, εκπληρώνοντας το σκοπό της χωρίς άσκοπη ανάλωση χρόνου εκ μέρους του γιατρού που παρέχει τις εξειδικευμένες γνώσεις και την εμπειρία.
Ενώ η τηλεϊατρική σαν ιδέα γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής τα τελευταία χρόνια, οι εφαρμογές της είναι περιορισμένες. Οι κυριότεροι παράγοντες που έχουν συντελέσει σε αυτό είναι:
Οι τηλεπικοινωνιακές γραμμές μέχρι ακόμη και σήμερα δεν επιτρέπουν εύκολα και φθηνά τη γρήγορη μετάδοση μεγάλου όγκου δεδομένων (bandwidth). Έτσι είναι ελάχιστα διαδεδομένες οι εφαρμογές που απαιτούν on-line μετάδοση εικόνας, πολύ περισσότερο video.
Η τεχνολογία τρέχει πιο γρήγορα από ότι αλλάζουν οι ανθρώπινες συνήθειες. Χρειάζεται χρόνο για να αποδεχθούν γιατροί και ασθενείς καινοτόμες τεχνολογικές εφαρμογές.
Οι περισσότερες εφαρμογές δημιουργούνται από χρηματοδοτούμενα ερευνητικά προγράμματα, που μετά τη λήξη της χρηματοδότησής τους, δεν υπάρχει η δυνατότητα ή το ενδιαφέρον να συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται.
Δεν υπάρχουν σημαντικές εθνικές στρατηγικές για την τηλεϊατρική.
Η πιο δημοφιλής και διαδεδομένη εφαρμογή τηλεϊατρικής μέχρι σήμερα, υπήρξε η τηλε-μετάδοση του ηλεκτροκαρδιογραφήματος. Και αυτό όμως δεν έτυχε ευρείας εφαρμογής.
Ο λόγος είναι προφανής: Όταν ένας ασθενής πάσχει οξέως (για ένα χρόνιο πρόβλημα έχει όλο το χρόνο να μετακινηθεί), δεν αρκεί η ανάγνωση μόνο του ηλεκτροκαρδιογραφήματος από έναν ειδικό για να τον βοηθήσει. Χρειάζεται συνολική εκτίμηση του ασθενούς με λήψη ιστορικού και λεπτομερειακή φυσική εξέταση. Συχνά αυτά πρέπει να συμπληρώνονται και από κάποιον εργαστηριακό έλεγχο.
Επομένως χρειάζεται αντίστροφη διαδικασία: Πρώτα δημιουργούμε υπηρεσίες που θα μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά εκμεταλλευόμενες τις δυνατότητες που προσφέρει η τηλεϊατρική και μετά χρησιμοποιούμε την τεχνολογία για να την υλοποιήσουμε. Διότι δεν αρκεί να γίνει μια διάγνωση, πρέπει αυτό να οδηγήσει σε κάποιο αποτέλεσμα, δηλαδή την αποτελεσματική παροχή βοήθειας προς τον ασθενή.
Το σύστημα της κατ? οίκον νοσοκομειακής περίθαλψης είναι το κατ? εξοχήν περιβάλλον για βέλτιστη αξιοποίηση των δυνατοτήτων της τηλεϊατρικής. Τηλεϊατρικές εφαρμογές μπορούν να εκμηδενίζουν αυτή την απόσταση, επιτρέποντας τη λήψη πληροφοριών από τους ασθενείς τις ώρες που δεν βρίσκεται κάποιος από την ομάδα υγείας δίπλα τους, καθώς επίσης μπορούν να διευκολύνουν την παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης των ιατρών που επισκέπτονται τους ασθενείς κατ? οίκον, από εξειδικευμένους ιατρούς του νοσοκομείου αναφοράς ή άλλων κέντρων.
Ο μοναδικός παράγων που εμπόδισε την εφαρμογή τηλεϊατρικής από εταιρείες που λειτούργησαν στο παρελθόν με το σκοπό αυτό όπως η εταιρεία ?ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗ? , υπήρξε το μικρό bandwidth των τηλεφωνικών γραμμών.
Η πιο προωθημένη εφαρμογή τηλεϊατρικής που έγινε στο παρελθόν ήταν το 2005: 24ωρη παρακολούθηση μέσω τηλεχειριζόμενης βιντεοκάμερας, ενός τετραπληγικού ασθενούς στο σπίτι του, επί ένα περίπου χρόνο. Για το σκοπό αυτό είχε εγκατασταθεί ISDN modem, router και τηλεχειριζόμενη κάμερα στο σπίτι του ασθενούς, ενώ στο σταθμό υποστήριξης υπήρχε υπολογιστής μόνιμα συνδεδεμένος σε ISDN γραμμή που εχρησιμοποιείτο αποκλειστικά για το σκοπό αυτό.
Η ταχύτητα μετάδοσης της εικόνας ήταν αργή. Μόνο στη χαμηλή ανάλυση και σε ασπρόμαυρη εικόνα, η ταχύτητα προσέγγιζε τα 60 frames/λεπτό. Παρ? όλα αυτά, παρείχε τη δυνατότητα στους ιατρούς του κέντρου να διαπιστώνουν την κατάσταση που βρισκόταν ο ασθενής ανά πάσα στιγμή (ύπνος, εγρήγορση, να διαπιστώνουν τυχόν αναπνευστική δυσφορία από την αύξηση του ρυθμού των αναπνοών και τη χρήση επικουρικών αναπνευστικών μυών και να ελέγχουν την πιστότητα της εφαρμογής των ιατρικών οδηγιών από τις αποκλειστικές νοσοκόμες που τον φρόντιζαν.
Σήμερα οι τηλεφωνικές γραμμές τόσο της σταθερής τηλεφωνίας (DSL) όσο και της 3G κινητής τηλεφωνίας, έχουν φθάσει ταχύτητες που επιτρέπουν τη μετάδοση σε πραγματικό χρόνο (real time) μεγάλων αρχείων όπως είναι οι φωτογραφίες, οι ήχοι και τα video.
H hoMed έχει προχωρήσει σε ευρεία εφαρμογή τηλεϊατρικής στην καθημερινή πράξη, καθώς ιατροί και νοσηλευτές επισκέπτονται τους ασθενείς με φορητούς υπολογιστές συνδεδεμένους ασύρματα στο internet και ενημερώνουν τους ηλεκτρονικούς φακέλους στο διαδίκτυο με δεδομένα, ακροαστικά ευρήματα, ηλεκτροκαρδιογραφήματα, φωτογραφίες και ακτινογραφίες, από τα σπίτια των ασθενών.
Επίσης γίνεται τηλεδιάσκεψη (telecomference) μεταξύ νοσηλευτών, και ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων, τη στιγμή της φυσικής παρουσίας ιατρού ή νοσηλευτού στο σπίτι του ασθενούς.
